Een grootschalig onderzoek van Kom op Tegen Kanker wijst uit dat maar liefst 88% van de bevraagde kankerpatiënten (waarvan 55% borstkankerpatiënten) problemen heeft ervaren op het gebied van seksualiteit en intimiteit1. Deze problemen variëren van vaginale droogte en pijn bij het vrijen tot verminderd seksueel verlangen. De complexiteit van deze problemen vraagt om een multidisciplinaire aanpak die medische en psychosociale interventies combineert. Verder toont hetzelfde onderzoek aan dat (ex-)patiënten die te maken krijgen met seksuele problemen, een groter risico lopen op stress en een verminderde levenskwaliteit. Dit kan op zijn beurt bijdragen tot een verslechtering van de fysieke gezondheid bij (ex-)kankerpatiënten. De impact op seksualiteit en intimiteit reikt ook verder dan een persoonlijke impact en kan relationele spanningen veroorzaken en angst en depressie verergeren. Voor patiënten die momenteel hormoontherapie ondergaan of degenen die een diagnose van (borst)kanker hebben doorstaan, begrijpen we dat de impact op zijn/haar seksualiteit diepgaand kan zijn en zowel de patiënt als hun dierbaren kan beïnvloeden.
Kortom, seksualiteit en intimiteit zijn nauw verbonden met psychosociaal welzijn en zijn daarom een essentieel aandachtspunt voor zorgverleners in de kankerzorg. Samen met deze inzichten willen we barrières en taboes rond borstkanker en seksualiteit doorbreken. Via onze campagne proberen we de gevolgen van seksuele en relationele uitdagingen in het dagelijks leven aan te pakken, waardevolle tips te bieden en dit onderwerp toegankelijker en bespreekbaarder te maken voor iedereen die ermee te maken heeft.
De diagnose borstkanker markeert het begin van een diepgaande reis in iemands seksuele identiteit. De ervaringen van verschillende personen die borstkanker hebben doorstaan, tonen aan dat het traject om post-diagnose seksualiteit te herontdekken gecompliceerd is. Het is duidelijk dat de relatie tussen kankerbehandeling en seksuele ervaringen verre van rechtlijnig is, waarbij sommigen de veranderingen in hun lichaam en sensaties erkennen.
Zorgverleners benadrukken het belang van het normaliseren van gesprekken over de impact van behandelingen op het seksuele leven, aangezien hardnekkige taboes vaak open discussies belemmeren. Er werd vastgesteld dat amper de helft van de kankerpatiënten en partners (48%) tijdens of na de behandeling een gesprek heeft gehad over problemen op seksueel en intiem vlak met een zorgverlener1. Echter wou een duidelijke meerderheid van de groep (72,5%), die geen gesprek hierover heeft gehad, wel graag een gesprek over intimiteit en seksualiteit, wat aantoont dat er behoefte is aan conversaties rond dit onderwerp.
Anderzijds benadrukken ex-patiënten in hun verhalen ook de veerkracht en aanpassingsvermogen van individuen bij het herontdekken van hun seksleven. Sommigen kiezen ervoor om hun lichaam te omarmen zoals het is en vinden kracht in zelfacceptatie. Anderen, die kiezen voor reconstructie, erkennen de complexiteit rondom fysieke sensaties.
Het is belangrijk om de seksuele nasleep aan te pakken, rekening houdend met mogelijke veranderingen in verlangens en fysieke reacties. Artsen, die zich bewust zijn van deze zorgen, benadrukken dat deze gesprekken integraal moeten zijn voor het helingsproces en moedigen individuen aan om hun vragen en zorgen te uiten. De neiging om dergelijke gesprekken te vermijden, blijft een hindernis. Verandering is nodig voor een meer inclusieve en empathische conversatie met betrekking tot seksualiteit in het kader van kanker.
Op de tast: seks na kanker
Seksualiteit na borstkanker is niet vanzelfsprekend: drie vrouwen vertellen hun verhaal -
Hoe bespreekbaar is seks bij kanker in de zorg? -
De Bespreekkamer -
De herontdekking van haarzelf -
Het omgaan met seksualiteit na een diagnose kan de band tussen patiënt en partner sterk beïnvloeden. De rol van de partner kan de dynamiek doen verschuiven van gelijkwaardige partners naar een zorgverlener-patiënt relatie, wat de perceptie van intimiteit kan veranderen.
Partners die begripvol zijn, zijn van onschatbare waarde, maar zelfs in sterke relaties kan de overgang van ziekte naar herstel nieuwe intimiteitsdynamieken teweegbrengen. Het raadplegen van gespecialiseerde therapeuten kan waardevolle inzichten bieden.
Doorheen een behandelingstraject zijn veranderingen in het leven vanzelfsprekend. Behandelingen hebben een impact op seksueel verlangen, wat communicatie tussen patiënt en partner essentieel maakt. Persoonlijke patiëntervaringen benadrukken het belang van het bespreken van ongemak en psychologische effecten. Deze openheid vermindert onzekerheid en bevordert welzijn. Seksuele problemen na behandeling kunnen dus zowel fysieke als psychologische aspecten omvatten, met implicaties voor patiënt en partner.
Wat je als partner kunt doen:
Heb geduld. Dit is emotioneel eenmaal een ingewikkeld onderwerp.
Ontken de littekens niet, maar verken samen het veranderde lichaam.
Praat en lach. Humor haalt de zware randjes eraf.
Blijf intimiteit zoeken in de vorm van knuffelen, elkaar aanraken, kussen.
Wees eerlijk en zeg ook dat je het moeilijk vindt en doe niet alsof je het niet erg vindt.
Na een diagnose moet er een nieuwe balans gezocht worden in seksualiteit, niet alleen op persoonlijk vlak, maar ook op vlak van relatiedynamieken. Open communicatie, voorbereidheid en empathie zijn sleutelcomponenten om wederzijds begrip te tonen tijdens deze transformerende fase.
Invloed van kankerbehandeling op seksleven nog steeds taboe -
Kanker heb je nooit alleen -
Voor degenen die op zoek gaan naar het herontdekken van hun seksualiteit na een diagnose van borstkanker, hebben we een boodschap van enkele patiënten die dezelfde weg al hebben afgelegd.
Ten eerste, voer open gesprekken met uw medisch team - draag uw zorgen niet in stilte. Er zijn barrières van schaamte die een patiënt vaak moet overwinnen. Zo kan seksualiteit een lagere prioriteit hebben tijdens de behandeling omdat de patiënt in overlevingsmodus is, of denkt de patiënt dat het vanzelf wel betert na de behandeling. Bespreek daarom de veranderingen en uitdagingen waarmee u wordt geconfronteerd en vraag actief naar informatie omdat enkel door erover te praten er oplossingen gevonden kunnen worden.
Ten tweede, onderschat de kracht van dialoog met een seksuoloog niet, die gespecialiseerde ondersteuning en strategieën kan bieden die zijn afgestemd op uw unieke omstandigheden. De partner kan betrokken zijn in de gesprekken met de seksuoloog waardoor er meer open communicatie is met de partner. Omarm het idee dat intimiteit kan evolueren en zich kan aanpassen na de behandeling - het kan anders zijn dan voorheen, maar er zijn talloze manieren om nieuwe wegen te verkennen en uw ervaring te verbeteren.
Als laatste zijn ook patiëntenorganisaties belangrijk! Patiëntenverenigingen hebben vaak een groot aanbod aan nuttige informatie beschikbaar op hun website of in de vorm van brochures, maar kunnen je eveneens in contact brengen met lotgenoten die dezelfde moeilijkheden ervaren.
We moedigen je dus aan in gesprek te gaan met de mensen om je heen, je partner en zorgverleners om zo een ondersteunende omgeving te creëren voor iedereen die met borstkanker te maken heeft. Onthoud dat het zoeken naar hulp en het openlijk bespreken van dit onderwerp kunnen leiden tot het (her)ontdekken van je seksualiteit en intimiteit die zowel vervullend als bevredigend kan zijn.
Seksualiteit en intimiteit bij kanker : UZ Leuven biedts infosessies aan rond verschillende onderwerpen zoals Kanker, Seksualiteit & Intimiteit -
Praktische tips: Hoe maak je het topic van seksualiteit bespreekbaar tijdens uw consultatie met de arts.
Referenties
Kom Op Tegen Kanker, 2022, Hoe ervaren mensen de zorg voor seksualiteit na kanker?, geraadpleegd op 17/8/2023, Beschikbaar op: https://www.komoptegenkanker.be/sites/default/files/media/2022-05/Onderzoeksrapport-kanker%20en%20seksualiteit.pdf
R.E. Pharm Eline De Bruyne M-BE-00002266 created on 16/08/2023
De informatie op deze site is bedoeld voor een breed publiek en kan productdetails of andere informatie bevatten die niet van toepassing of geldig is in uw land. Wij maken u erop attent dat wij geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor het benaderen van deze informatie, die mogelijk niet in overeenstemming is met geldende juridische procedures, wet- en regelgeving, registraties of gebruiken in uw land.