Oncologische zorg thuis: zijn we er klaar voor?
:quality(90)/)
Kunnen we oncologische zorg buiten de muren van het ziekenhuis verplaatsen zonder de kwaliteit, efficiëntie of duurzaamheid te compromitteren?
Die vraag bracht Franstalige specialisten zoals oncologen en pneumo-oncologen, verpleegkundigen, apothekers, administrators en zorgcoördinatoren samen tijdens een recent symposium in Namen. Het antwoord? Zorg aan huis is niet alleen mogelijk — het is steeds essentiëler.
Een oplossing voor verzadigde ziekenhuizen
Een belangrijk inzicht kwam uit een studie van Vlerick Business School die een op ziekenhuis gebaseerde en thuisgebaseerde oncologische zorg vergeleek. “Als ziekenhuizen hun eigen middelen gebruiken om zorg aan huis te bieden, verdienen ze minder — en vaak is het de moeite niet waard tenzij ze al tot hun limieten zijn gestrekt,” legde Prof. Dr Walter Van Dyck, Vlerick Business School uit.
Een praktische weg vooruit? Vooral bekende, chronische of subcutane behandelingen uitbesteden, zodat interne teams zich kunnen concentreren op complexere zorg. Momenteel krijgt slechts 5–10% van de oncologische patiënten in België behandelingen thuis, terwijl dat meer zou kunnen zijn. Voor elke van die patiënten worden 3,5 ziekenhuisbedden vrijgemaakt, waardoor de druk verlicht wordt waar het het meest nodig is.
“Voor ziekenhuizen op volle capaciteit is zorg aan huis geen luxe — het is een hefboom,” zei Prof. Dr Van Dyck. “We vervangen ziekenhuizen niet, we breiden hun capaciteit uit — waar het logisch is.”
Een tweesnelheidsysteem
:quality(90)/)
Ondanks dat er sinds juli 2023 een wettelijk kader is, blijft zorg aan huis onderbenut. Slechts 1.800 patiënten hebben het systeem gebruikt sinds de lancering 18 maanden geleden.
De reden? Het wetgevend kader heeft het tempo van innovatie niet bijgehouden. “Behandelingen evolueren, de omgeving evolueert — maar de regels niet,” zei Dr Pascale Frère, CHR Verviers.
De lijst van in aanmerking komende behandelingen wordt niet gemakkelijk bijgewerkt, en de meeste zorgprofessionals zijn zich niet bewust van het proces dat in plaats is om een update aan te vragen — namelijk dat zowel apothekers als specialisten betrokken moeten zijn bij het indienen van een verzoek.
“Het zou logisch zijn om automatisch subcutane formuleringen van een bestaande behandeling op te nemen, wanneer deze bestaande behandeling al op de lijst staat als intraveneuze formulering bijvoorbeeld,” stelde iemand in het publiek voor.
En zonder financiële prikkels of bewustzijn zullen ziekenhuizen waarschijnlijk niet handelen. “Er is geen activiteit omdat er geen steun is,” concludeerde een deelnemer.
Waar is de patiënt in dit alles? Uiteindelijk gaat de verschuiving naar zorg aan huis om meer dan kosten. Het gaat om het herzien van de manier waarop we zorg verlenen — patiënten meer autonomie geven en het systeem aanpassen aan de moderne realiteit.
Veel voorbeelden gepresenteerd tijdens het evenement en de studie van Vlerick laten een hoge patiënttevredenheid en financiële haalbaarheid zien. Zodra ze zorg aan huis hebben ervaren, willen de meeste patiënten niet terug naar het ziekenhuis.
“We praten te veel over ziekte en onvoldoende over gezondheid. Het ziekenhuis kan minder verdienen, maar het verliest niet. En de patiënt wint. Dat zou ons kompas moeten zijn,” zei Dr Pascale Frère. “De industrie heeft niet gewacht om behandelingen voor thuis te ontwikkelen — verandering is al gaande. Het is tijd dat het systeem bijhoudt.”
Wat nu? België heeft nu de wettelijke en klinische basis voor oncologische zorg aan huis. Het pad vooruit is duidelijk:
Bewustwording vergroten onder ziekenhuizen en zorgprofessionals
Het updateproces van de lijst van behandelingen die thuis kunnen worden toegediend vereenvoudigen.
Ziekenhuisleiders aanmoedigen om de verschuiving te leiden
Laten we het gesprek aangaan.