De lever bevindt zich rechts bovenaan in de buik. Hij weegt ongeveer 1,5 kg en wordt omhuld door een bindweefselvlies (kapsel), dat op zijn beurt bedekt wordt door een membraan (het buikvlies).
De lever bestaat uit een linker- en een rechter kwab. Elke kwab bestaat uit 50.000 tot 100.000 kwabjes, die op hun beurt elk bestaan uit drie miljoen levercellen, de hepatocyten. Deze cellen staan in voor belangrijke metabole functies.
Lever
Galblaas
Galwegen
Twaalfvingerige darm (duodenum)
Pancreas
Maag
Milt
Net als de nieren reinigt de lever het organisme door toxines, zoals bijvoorbeeld alcohol of chemische stoffen uit geneesmiddelen, te elimineren. De lever speelt ook een rol in de vertering door gal af te scheiden en bij de opname van voeding en voedingsstoffen. Het is in de lever dat door degradatie van hemoglobine, het rode pigment van het bloed, bilirubine wordt geproduceerd en dat belangrijke eiwitten zoals albumine, het meest overvloedige eiwit in ons bloed, worden uitgescheiden. De lever is dus het belangrijkste orgaan voor ons metabolisme.
Leverkanker is een tumor, ook carcinoom genoemd, die in de lever wordt gevormd. Daarom spreken we ook van een levercarcinoom. Een tumor is een anarchistische proliferatie van cellen. Men onderscheidt twee soorten leverkanker in functie van de oorsprong van de tumor:
Primaire leverkanker: een tumor die zich op de levercellen ontwikkelt, of een hepatocellulair carcinoom (HCC). Onder de primaire vormen van leverkanker worden ook tumoren in de buurt van de lever gerekend, bijvoorbeeld in de galwegen, het cholangiocarcinoom. Het angiosarcoom dat voorkomt in de bloedvaten die de lever irrigeren, maakt er ook deel van uit.
Secundaire leverkanker: levermetastasen, tumoren die afkomstig zijn van andere organen zoals de longen of het maag-darmstelsel, en die gemigreerd zijn naar de lever (secundaire kanker).
Ongeveer 90% van de maligne levertumoren zijn hepatocellulaire carcinomen (HCC), iets minder dan 10% zijn cholangiocellulaire carcinomen (CCC):
Deze zijn het gevolg van de anarchistische groei van de levercellen (hepatocyten). Hoe verder de kanker gevorderd is, hoe meer functioneel leverweefsel aangetast. Vaak lijden deze patiënten ook aan levercirrose.
Deze tumoren bevinden zich in de galwegen binnen en buiten de lever. In tegenstelling tot hepatocellulaire carcinomen reageren ze minder goed op behandelingen.
Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor het ontwikkelen van leverkanker. Volgende factoren kunnen het risico tot ontwikkeling van leverkanker verhogen:
Levercirrose (verlittekening van de lever door een chronische ontsteking)
Overmatig alcohol gebruik
Chronische hepatitis B of C
Levensstijl (type 2 diabetes, obesitas, roken, etc)
Stofwisselingsstoornissen, bv. hemochromatose (een teveel aan ijzer in het lichaam)
Inname van aflatoxine (toxine geproduceerd door schimmels)
Patiënten met een verhoogd risico op het ontwikkelen van leverkanker worden gemonitord. Zo worden patiënten met levercirrose typisch om de zes maanden opgevolgd door middel van een echografie.
Om leverkanker te diagnosticeren, voert de arts een reeks onderzoeken en testen uit:
De arts zal starten met een gesprek over de gezondheidstoestand van de patiënt en een lichamelijk onderzoek. Hierbij zal de arts bijvoorbeeld de buik onderzoeken door eraan te voelen en ernaar te luisteren.
Daarna volgt een bloedonderzoek. De arts zal hiermee de werking van de lever nagaan en kan eventuele andere aandoeningen van de lever uitsluiten. Het kan zijn dat er getest wordt op de tumor biomarker alfa-foetoproteïne (AFP). Patiënten met leverkanker kunnen verhoogde concentraties van AFP in hun bloed hebben. Het is belangrijk te begrijpen dat sommige patiënten met leverkanker geen verhoogde AFP zullen hebben. Een verhoogde AFP kan bovendien ook aanwezig zijn in andere aandoeningen. Een bloedonderzoek alleen kan dus geen uitsluitende diagnose stellen.
Soms kan een endoscopie (kijkonderzoek) van de slokdarm of de maag volgen om spataders op te sporen.
Klinisch onderzoek en bloedonderzoek kunnen aangeven of er verder onderzoek en testen nodig zijn.
Vervolgens kan beeldvorming aangevraagd worden om de lever verder te onderzoeken. Er zijn verschillende vormen van beeldvorming: echografie, computertomografie (CT-scan) of magnetische resonantie (MR). Met een echografie kunnen de lever en de organen in de buik in beeld gebracht worden. Indien wordt vastgesteld dat er een knobbeltje of tumor aanwezig is, zal een CT-scan en/of een MR-scan meer nauwkeurige beelden kunnen leveren over de omvang ervan en eventuele uitzaaiingen.
Het kan zijn dat de arts een biopsie zal nemen van de lever. Dit houdt in dat een staal genomen wordt van weefsel in de lever om kankercellen op te sporen. Het onderzoek van dat weefsel kan meer duidelijkheid brengen of een knobbel bijvoorbeeld wel of geen kanker is. Een biopsie is niet altijd nodig om de diagnose van leverkanker te stellen en het kan zijn dat de arts de diagnose al stelt op basis van de beeldvorming.
De symptomen van leverkanker zijn heel uiteenlopend en treden vaak pas op in latere stadia van de ziekte:
De ogen en de huid worden gelig
Overgeven van bloed
Lichamelijke zwakte of abnormale vermoeidheid
Gebrek aan eetlust
Aanhoudende pijn bovenin de buik
Onverklaarbaar gewichtsverlies ondanks een toename van de buikomtrek
Zwarte, kleverige ontlasting (teerachtige ontlasting)
Opgezwollen buik (door ophoping van vocht of ascites)
Koorts
Misselijkheid en braken
Klachten en symptomen kunnen ook andere oorzaken hebben en wijzen niet altijd op leverkanker. Symptomen mogen niet licht worden opgevat, raadpleeg uw huisarts zodat hij u onderzoekt en u kan doorverwijzen naar een specialist indien nodig.
R.E. Pharm. Eline De Buryne - M-BE-00000103 - updated on 24/11/2023
De informatie op deze site is bedoeld voor een breed publiek en kan productdetails of andere informatie bevatten die niet van toepassing of geldig is in uw land. Wij maken u erop attent dat wij geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor het benaderen van deze informatie, die mogelijk niet in overeenstemming is met geldende juridische procedures, wet- en regelgeving, registraties of gebruiken in uw land.