Wat is non-hodgkinlymfoom of NHL?
Welke verschillende soorten lymfomen bestaan er, wat zijn hun symptomen, wat zijn de oorzaken en hoe wordt de diagnose gesteld. De antwoorden op deze vragen vindt u op deze pagina.
“Non-hodgkinlymfoom” of NHL is een soort kanker dat zich ontwikkelt vanuit de witte bloedcellen. Die worden ook wel “lymfocyten” genoemd en hebben tot doel het lichaam te beschermen tegen infecties. De lymfocyten circuleren voortdurend in het lichaam via een netwerk dat het “lymfestelsel” wordt genoemd. Dit netwerk omvat de milt, de thymus, het lymfoïde weefsel dat geassocieerd is met de slijmvliezen van de darm en de luchtwegen, en knopen in de vorm van een boon die “lymfeklieren” worden genoemd.
Bij lymfoom worden de lymfocyten abnormaal en zijn ze niet langer in staat om de eigen groei te reguleren, waardoor ze zich ongeremd vermenigvuldigen en gaan woekeren. De abnormale lymfocyten stapelen zich veelal op in de lymfeklieren, die opzetten en kankergezwellen gaan vormen. Er zijn honderden lymfeklieren in het lichaam/ Sommige lymfeklieren liggen dicht bij het lichaamsoppervlak en zijn met de vingers voelbaar zoals die in de oksels, hals en lies. Andere lymfeklieren liggen dan weer dieper in het lichaam.
Non-hodgkinlymfoom of NHL kan bijna overal in het lichaam beginnen. De abnormale lymfocyten kunnen zich in verschillende lymfeklieren opstapelen en zich verplaatsen naar andere delen van het lymfestelsel, zoals de milt. Ze kunnen ook doordringen tot de bloedsomloop, waardoor de kanker zich naar andere organen verspreidt. Wanneer NHL zich buiten het lymfestelsel ontwikkelt, wordt het lymfoom als “extranodale vorm” gekwalificeerd. Extranodale plaatsen omvatten de huid, de botten, de longen, de lever, het bloed, het beenmerg, de nieren, de hersenen, de hersenvliezen en het ruggenmerg.
Soorten NHL
Folliculair lymfoom (FL)
Folliculair lymfoom (FL) is een ziekte van het lymfestelsel. De ziekte kent een trage evolutie (over meerdere jaren) en wordt daarom vaak indolent genoemd.
Bij folliculair lymfoom worden de B-lymfocyten aangetast, die gewoonlijk zelf infecties helpen te bestrijden. Bij deze ziekte gaan abnormale B-cellen ontstaan en zich ongeremd vermenigvuldigen. Deze kwaadaardige cellen bevinden zich daarna voornamelijk in de lymfeklieren, maar komen ook voor in het beenmerg en in zeldzamere gevallen in het bloed, de milt of de slijmvliezen.
Chronische lymfatische leukemie (CLL)
Dit is een vorm van bloedkanker die traag evolueert (over vele of zelfs tientallen jaren). CLL tast de B-lymfocyten aan, die in normale omstandigheden zelf infecties moeten bestrijden. Deze abnormale B-cellen vermenigvuldigen zich dan in het bloed en het beenmerg. Deze abnormale cellen bevinden zich daarna hoofdzakelijk in het bloed, maar ook in de lymfeklieren, de lever en de milt. Dit kan een zwelling van deze organen veroorzaken.
Diffuus grootcellig B-cellymfoom
Diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL) is de vaakst voorkomende vorm van non-hodgkinlymfoom, een kankeraandoening van het lymfestelsel. Het lymfestelsel is een netwerk van dunne vaten en organen, dat behalve lymfe ook belangrijke stoffen voor het immuunsysteem transporteert in het hele lichaam. DLBCL wordt veroorzaakt door de ongeremde vermenigvuldiging van een subgroep van de witte bloedcellen die B-lymfocyten heten.
Wat zijn de risicofactoren voor NHL?
De oorzaak van non-hodgkinlymfomen is niet bekend. De ziekte lijkt te beginnen in één enkele abnormale lymfocyt, die zich vervolgens vermenigvuldigt en een groot aantal abnormale lymfocyten produceert. Waarom de eerste lymfocyt precies abnormaal wordt –meestal het gevolg van een verworven genetische afwijking – is niet bekend.
NHL's zijn geen erfelijke aandoeningen en worden niet binnen de familie overgedragen. Er bestaan bepaalde factoren die het risico op het krijgen van NHL kunnen verhogen, de zogenoemde “risicofactoren”. Hier volgen enkele risicofactoren:
- Leeftijd – NHL's treffen vooral personen ouder dan 60 jaar.
- Geslacht – NHL komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
- Immunodeficiëntie – personen van wie het immuunsysteem niet goed werkt (bijvoorbeeld mensen die aan aids lijden), hebben een hoger risico op het krijgen van NHL.
- Auto-immuunziekten – bij personen met deze ziekten is de werking van het immuunsysteem verstoord, waardoor het mogelijks onderdelen van het eigen lichaam aanvalt en deze personen een hoger risico hebben op het krijgen van NHL.
- Infecties – bepaalde virussen of bacteriën kunnen NHL veroorzaken.
Wat zijn de stadia van NHL?
Stadiëring maakt het mogelijk om de evolutie van de ziekte te voorspellen en een behandeling te kiezen. NHL wordt vaak het volgende stadiëringssysteem gebruikt:
- Stadium I – het lymfoom tast slechts één lymfekliergebied of zone van het lymfestelsel aan.
- Stadium II – het lymfoom treft tenminste twee lymfekliergebieden aan dezelfde kant van het middenrif (de grote spier tussen borst en buik).
- Stadium III – het lymfoom treft tenminste twee lymfekliergebieden of een lymfeklier en een orgaan aan aan beide kanten van het middenrif.
- Stadium IV – het lymfoom treft lichaamszones die geen deel uitmaken van het lymfestelsel.
